طراحی بویلر یکی از مراحل حساس و کلیدی در صنعت تولید تجهیزات گرمایشی محسوب میشود. طراحی درست بویلر، تأثیر مستقیمی بر بازده، ایمنی، طول عمر و هزینههای عملیاتی آن دارد. در زبان فارسی، گاهی اصطلاح طراحی بویلر به اشتباه صرفاً معادل طراحی دیگ بخار تصور میشود، در حالی که این واژه مفهومی گستردهتر دارد و طراحی دیگ بخار، دیگ چگالشی، دیگ روغن داغ، دیگ آب گرم، دیگ آب داغ و دیگ نمک مذاب را دربرمیگیرد. از طرفی دیگر برخی اصول برای طراحی و ساخت دیگ بخار و سایر انواع بویلر مشابه است. طراحی و ساخت بویلر، از جمعآوری نیازهای مشتری (ظرفیت، فشار، دمای کاری، نوع سوخت) آغاز شده و تا تولید نهایی با بالاترین کیفیت و انطباق به استانداردهای جهانی ادامه مییابد.
فرآیند ۱۰ مرحلهای طراحی بویلر در دابو صنعت
تحلیل الزامات پروژه
مهندسان دابو صنعت با بررسی دقیق نیازهای مشتری، شامل ظرفیت تولید بخار، فشار کارتی، نوع سیال یا دما و سوخت مصرفی، مبنایی برای طراحی دقیق فراهم میکنند. در این مرحله نوع بویلر نیز تعیین میشود.
محاسبات حرارتی و تعیین بار گرمایی
با استفاده از نرمافزارهای تخصصی، میزان Heat Duty محاسبه میشود تا مشخص شود بویلر چه مقدار انرژی باید تولید کند.
انتخاب مشعل و نرخ سوخت
براساس بار حرارتی، مشعلهایی با راندمان بالا و مناسب با سوخت پیشبینیشده طراحی و بهینهسازی میشوند.
طراحی محفظه احتراق (فُرنِس)
حجم و هندسه احتراق با هدف تضمین احتراق کامل، حداقل تولید آلایندهها و انتقال حرارت مؤثر طراحی میشود.
مشخصسازی سطوح انتقال حرارت
سطوح تابشی و کنوکسیونی با توجه به ساختار داخلی و تعداد پاسهای مورد نیاز محاسبه میشوند.
سایزینگ لولهکشی و پمپها
مخصوص دیگهای روغن داغ و آب گرم، سایزینگ پایپینگ و انتخاب پمپ با تحلیل دقیق دبی و افت فشار صورت میگیرد.
انتخاب متریال و انطباق با استاندارد
طراحی بویلرهای دابو صنعت مطابق با ASME BPVC انجام میشوند تا ایمنی و دوام تجهیز تضمین گردد.
نقشهکشی CAD و شبیهسازی CFD
مهندسان مکانیک با استفاده از نرمافزارهایی مانند SolidWorks و ANSYS CFD، مدل سهبعدی تجهیز را شبیهسازی و رفتار سیال و تنش را بررسی میکنند.
طراحی سیستم کنترل و ایمنی
تجهیزات ایمنی مانند ولو فشار، گیج، پرشرسوئیچها و سیستم کنترلی PLC/SCADA مطابق با نوع بویلر نصب میشوند.
تهیه نقشه ساخت، BOM و تست
مستندات کاملی شامل نقشه ساخت، لیست قطعات، تست هیدرواستاتیک و استانداردهای کنترل کیفی آماده میشود.
یکی از مراحل حیاتی در فرآیند طراحی بویلر در دابو صنعت، تهیه نقشههای فنی مطابق با استانداردهای ملی است. پیش از آغاز ساخت، این نقشهها باید به تأیید نهایی بازرس رسمی برسند. برای دیگهای بخار، رعایت الزامات استاندارد ملی ۴۲۳۱ الزامی است و در مورد دیگهای آب گرم نیز، طراحی باید منطبق با استاندارد ۷۹۱۱ انجام شود. این استانداردها جزو الزامات قانونی بوده و تضمینکننده ایمنی، دوام و بهرهوری عملکرد بویلر در شرایط عملیاتی هستند.
طراحی دیگ روغن داغ
دیگ روغن داغ در صنایعی استفاده میشود که نیاز به انتقال حرارت در دماهای بالا و فشار پایین دارند. طراحی بویلر روغن داغ، در دابو صنعت با در نظر گرفتن گردش روغن، نوع سیال حرارتی، جلوگیری از اکسیداسیون، و تجهیزات ایمنی دقیق انجام میگیرد.

ویژگیهای طراحی دابو صنعت:
- طراحی سیستم انبساط و تانکهای جبرانی
- مشعل کمصدا با احتراق کامل
- کنترل دما تا ۳۰۰ درجه سانتیگراد
- ایزولاسیون مناسب و اتلاف حرارت حداقلی
پیشنهاد مطالعه | درباره شستشوی دیگ روغن داغ از دکتر محمد عابدی بخوانید.
طراحی دیگ نمک مذاب
دیگ نمک مذاب یکی از بویلرهای خاص صنعتی است که برای انتقال حرارت در دماهای بسیار بالا (تا ۵۵۰ درجه سانتیگراد) استفاده میشود. دابو صنعت با دانش فنی و تجربه طراحی این تجهیزات را برای صنایع شیمیایی، پتروشیمی و ذوب فلزات انجام میدهد.

نکات مهم طراحی:
- انتخاب آلیاژ مقاوم در برابر دمای بالا
- طراحی مبدل با نرخ انتقال حرارت بالا
- محافظت در برابر خوردگی و سولفاته شدن
- استفاده از سیستم کنترلی هوشمند و سنسورهای دما
طراحی دیگ چگالشی
دیگهای چگالشی، پیشرفتهترین نوع بویلرهای گرمایشی هستند که با بهرهگیری از تکنولوژی بازیابی حرارت، راندمان بسیار بالایی ارائه میدهند. دابو صنعت با طراحی اختصاصی دیگ چگالشی، موفق به بهینهسازی مصرف انرژی و کاهش آلایندهها در پروژههای صنعتی و ساختمانی شده است. این نوع بویلرها به گونهای طراحی میشوند که بخار آب حاصل از احتراق نیز به مایع تبدیل شده و انرژی آن بازیافت گردد.
ویژگیهای طراحی دابو صنعت در دیگ چگالشی:
- بازیابی حرارت نهان از دود خروجی (Condensation)
- بدنه مقاوم در برابر خوردگی ناشی از اسیدهای حاصل از چگالش
- طراحی مبدل حرارتی استنلساستیل با هدایت حرارتی بالا
- عملکرد ایدهآل با مشعلهای مدولار و کممصرف
- راندمان بسیار بالا مناسب پروژههای سبز و کاهش مصرف سوخت گاز
- امکان کنترل هوشمند با PLC یا BMS و سنسور دمای دود
طراحی دیگ آب گرم
دیگ آب گرم یکی از پرکاربردترین انواع بویلرها در صنعت ساختمان، گرمایش مرکزی و برخی فرایندهای صنعتی است. دابو صنعت با رعایت استاندارد ملی 7911 و بهرهگیری از مهندسی روز، دیگهای آب گرم را به گونهای طراحی میکند که ایمنی، راندمان، عمر بالا و نگهداری آسان در اولویت قرار گیرد.

ویژگیهای طراحی دابو صنعت در دیگ آب گرم:
- طراحی دقیق بر اساس فشار کاری و ظرفیت حرارتی مورد نیاز
- انتخاب لولهها و جدارهها با تحمل دمای بالا و ضد خوردگی
- ایزولاسیون حرارتی با پشم سنگ با دانسیته بالا جهت کاهش تلفات حرارتی
- استفاده از مبدل حرارتی استاندارد برای تبادل یکنواخت دما
- طراحی سیستم کنترل دما و فشار با تجهیزات دقیق ایمنی (ترموستات، پرشر سوئیچ، و…)
- امکان سفارش دیگ به صورت عمودی یا افقی بر اساس محدودیتهای فضایی پروژه
طراحی دیگ بخار فایرتیوب
در دیگهای فایرتیوب، گازهای داغ حاصل از احتراق از داخل لولهها عبور کرده و آب درون محفظه بیرونی لولهها را گرم میکند. طراحی این نوع بویلر در دابو صنعت با تمرکز بر کاهش افت فشار دود، افزایش سطح تبادل حرارتی و کنترل شعله در کوره انجام میگیرد.
مراحل طراحی شامل:
- محاسبه ظرفیت حرارتی مورد نیاز و سطح تبادل حرارت
- تعیین تعداد و قطر لولههای دود
- طراحی هندسی کوره برای سوخت کامل و کاهش NOx
- انتخاب ضخامت بدنه و تیوبشیت طبق استاندارد ASME
- پیشبینی نقاط دسترسی برای بازرسی و تعمیرات
- طراحی سیستم Blowdown و کنترل سطح آب
این نوع طراحی بیشتر برای بویلرهای ظرفیت پایین تا متوسط با فشار پایین تا متوسط مناسب است، و در پروژههایی مثل گرمایش مرکزی و صنایع غذایی کاربرد زیادی دارد.
طراحی دیگ بخار واترتیوب
در دیگهای واترتیوب، آب درون لولهها و گاز داغ در بیرون لولهها جریان دارد. طراحی این بویلرها به دلیل فشارهای بالاتر و کارکرد در شرایط سختتر، نیازمند تحلیلهای مهندسی پیشرفتهتری است. دابو صنعت برای این مدل از نرمافزارهای CAD و CFD برای مدلسازی دقیق انتقال حرارت و توزیع جریان استفاده میکند.
مراحل طراحی شامل:
- تحلیل دقیق جریان آب در لولهها برای جلوگیری از پدیده Dry-out
- انتخاب نوع تیوب (مستقیم، خمیده، سینوسی) بسته به نیاز حرارتی
- طراحی کورههای چند مرحلهای برای احتراق مرحلهای و بازدهی بالاتر
- پیشبینی سامانههای کنترل فشار و امنیت اضافی
- بهکارگیری سیستم Economizer و Pre-heater برای افزایش راندمان
- محاسبه دقیق ضخامت دیوارهها و Headerها بر اساس فشار طراحی
این نوع طراحی بیشتر در نیروگاهها، صنایع نفت و گاز و پروژههای بخار با فشار بالا مورد استفاده قرار میگیرد.
مراحل ساخت بویلر در دابو صنعت
فرآیند ساخت بویلر در شرکت دابو صنعت پس از تکمیل طراحی مهندسی آغاز میشود. این مراحل با رعایت استانداردهای سختگیرانه ملی و بینالمللی انجام شده و هدف نهایی، تولید دیگهایی با کیفیت بالا، راندمان مطلوب و ایمنی تضمینشده است. در ادامه مراحل اصلی ساخت دیگ بخار، دیگ آب گرم و سایر انواع بویلر را مشاهده میکنید:
تهیه نقشههای ساخت و تأیید بازرسی
همانطور که در طراحی اشاره شد، اولین گام، تهیه نقشههای فنی طبق استاندارد ملی (۴۲۳۱ برای دیگ بخار و ۷۹۱۱ برای دیگ آب گرم) و دریافت تأییدیه بازرس رسمی است. بدون این تأیید، ساخت وارد مرحله عملیاتی نمیشود.
برش و آمادهسازی متریال
ورقهای فولادی و قطعات فلزی مطابق با مشخصات طراحی شده، توسط دستگاههای CNC یا پلاسما با دقت بالا برش داده میشوند. مواد اولیه مورد استفاده در دابو صنعت از برندهای معتبر داخلی و خارجی تأمین میشوند و دارای گواهی کنترل کیفیت هستند.
جوشکاری تحت نظارت
مرحله جوشکاری بدنه، تیوبشیت، لولهها و کوره با دقت و زیر نظر بازرس جوش دارای صلاحیت انجام میشود. جوشها بر اساس نوع بویلر ممکن است شامل جوش قوس زیر پودری، SMAW یا TIG باشند. این مرحله بسیار حیاتی بوده و در دابو صنعت مستندات کامل WPS و PQR برای تمامی فرایندها نگهداری میشود.
مونتاژ و نصب تجهیزات جانبی
پس از اتمام جوشکاری، مراحل مونتاژ قطعات مکانیکی، نصب مشعل، پمپها، شیرآلات، ترموکوپلها و تابلوهای کنترلی انجام میشود. در صورت سفارش دیگ چگالشی، سیستم کندانس ریکاوری و مبدل چگالشی نیز اضافه میشود.
تست هیدرواستاتیک و فشار
در این مرحله، دیگ ساختهشده تحت آزمایش هیدرواستاتیک (Hydrotest) قرار میگیرد. فشار تست طبق استاندارد 1.5 برابر فشار کاری دیگ اعمال میشود. این آزمایش با حضور بازرس تأییدشده انجام میگیرد و تنها در صورت موفقیت، دیگ اجازه ورود به مرحله نهایی را دارد.
رنگآمیزی و عایقکاری
برای افزایش طول عمر و زیبایی، دیگ با رنگهای مقاوم به حرارت و ضدخوردگی پوشش داده میشود. سپس مراحل عایقکاری حرارتی با استفاده از پشم سنگ، فویل آلومینیومی یا پوششهای کامپوزیتی انجام میشود.
تست عملکرد و تحویل نهایی
آخرین مرحله، راهاندازی آزمایشی و تست عملکرد سیستم شامل مشعل، کنترلرها، قطعکنهای اضطراری، و سنسورها است. پس از تأیید عملکرد بویلر، گواهی نهایی صادر و دستگاه آماده تحویل به مشتری میشود.
لازم به ذکر است که با تحویل بویلر طراحی و ساخته شده، کار دابو صنعت خاتمه نمیابد. کلیه بویلرهای طراحی و ساخته شده دابو صنعت دارای یک سال گارانتی قطعات اصلی و کارکرد میباشد.
سایر مقالات
برخی محصولات دابو صنعت